استودیو کلاس | رؤیایت را به تصویر بکش

آلن روزنتال در مقدمه اصلی کتاب، کمبود منابع تئوری را یک خلأ آشکار در ادبیات سینمایی به حساب می آورد که همگام با تغییرات گسترده سینمای مستند در دو دهه اخیر و با وجود دگرگونی های ایجاد شده در موضوع، فرم و روش های ساخت فیلم های مستند پیش نرفته اند و همین جاست که اشاره می کند بدترین نوع ورود به حیطه فیلم مستند این چنین است که فیلم سازی تازه کار، با ساده انگاری و بدون فکر و تأمل کافی درون موضوع انتخابی اش شیرجه بزند و ساعت ها تصویر خام بگیرد و تازه در این مرحله از خود بپرسد که این فیلم ها درباره چیست یا با این همه فیلم تصویربرداری شده چه باید کرد؟ نویسنده در بخش اول کتاب (ترجمه شده در کتاب مستند؛ از ایده تا فیلمنامه) به بررسی ایده و موضوع در بخش تدارک عمل و ضرورت داشتن فیلمنامه می پردازد و در بخش آغاز کار پیشنهاداتش را برای نگارش متن، طرح اولیه و ارائه آن به سرمایه گذار یا تهیه کننده ارائه می کند و پیشنهاد می کند که پیش نویس فیلمنامه باید ساده، روشن و موجز نوشته شود و مواردی مانند گذاره فیلم، زمینه و ضرورت های ساخت فیلم، رویکرد، شکل یا قالب و اسلوب فیلم، برنامه ریزی تولید و… در آن لحاظ شود و در این کتاب به پیش تولید، تولید، پس تولید، موارد خاص و نتیجه گیری می پردازد. نویسنده در توضیح هر قسمت به مثال های مختلفی اشاره می کند و موضوع مورد نظرش را از زوایای مختلفی مورد بررسی قرار می دهد. به عنوان نمونه در بخش پیش تولید به بودجه و قرارداد اشاره می کند و این پرسش را مطرح می کند که بودجه بر اساس فیلمنامه برآورد می شود و یا بالعکس و در ادامه به بودجه در تحقیق، فیلم برداری، ابزار و تجهیزات، هزینه های عمومی و… می پردازد. در بخش تولید نیز به مواردی چون تدارک ذهنی کارگردان، کارگردان باید چه ویژگی هایی داشته باشد، چشم کارگردان، هدایت مصاحبه و… همچنین در تدوین به مناسبت کارگردان و تدوین گر، اولین گام های تدوین، ایجاد فضا برای تعمق، روش فیلم برداری از عکس، فیلمنامه، تدوین و… می پردازد.

روزنتال آن گونه که خود اشاره می کند، در فصل های پیشین به روش ها و تکنیک های متداول ساخت مستند پرداخته است، اما در فصل نهایی کتاب پنج گونه سینما وریته، مستند داستانی، مستندهای تاریخی، فیلم های خانوادگی و فیلم های صنعتی را که پیچیدگی بیشتری دارند، مورد بررسی قرار می دهد و در بخش نتیجه گیری، مسائل و چالش ها این گونه می نویسد: سؤال مربوط به آینده این است که ما به کجا می رسیم؟ بسیاری از ایده ها و راه حل های متعارف نویسندگان و کارگردانان مستند در جهان فردا کارآیی ندارند و هر چه زودتر این نکته را در یابیم، بهتر است. چطور باید با قرن بیست و یکم رو به رو شد؟ می خواهیم چه کار کنیم و این کار را چطور انجام دهیم؟ می خواهیم چه بگوییم؟ آیا همچنان به پیام های کهنه و قدیمی مان می چسبیم یا پیام های تازه ای ارسال می کنیم؟ مخاطب ما کیست؟ آیا فیلم های ما از همان قالب های کهنه استفاده می کنند یا چهارچوب های ابتکاری و نوینی خواهند داشت؟

این کتاب حاصل مجموعه سمینارها و سخنرانی هایی است که روزنتال در مدرسه ملی فیلم استرالیا و دانشگاه استنفورد برای دانشجویانش برگزار کرده است.

این کتاب در 5 بخش کلی که عناوین آن به شرح ذیل است، تالیف شده است.

• بخش اول: پیش تولید، بودجه و قرارداد، بازبینی محل پیش تولید
• بخش دوم: تولید، تدارک ذهنی کارگردان، هدایت مصاحبه، فیلمبرداری در محل
• بخش سوم: پس تولید، تدوین، نگارش گفتار متن نهایی، تکمیل فیلم
• بخش چهارم: موارد خاص، سینما وریته، مستند داستانی، مستند تاریخی، فیلم های خانوادگی
• بخش پنجم: نتیجه گیری، مسائل ها و چالش ها