استودیو کلاس | رؤیایت را به تصویر بکش

آلن روزنتال در پی یک اعتراف صادقانه و صمیمی با این مفهوم که هیچ گاه نتوانسته به کتاب های راهنمای عملی یا به اصطلاح کتاب های «چگونه …» اعتماد کند، حال چه مورد چگونه عشق بورزیم باشد و یا چگونه پولدار شویم. در ارتباط با نوشتن فیلمنامه مستند نیز خود نتوانسته است کتاب راهنمای ویژه ای را به نگارش درآورد؛ با این همه او با این اعتقاد که مستندسازی را باید در عمل و از طریق آزمون و خطا آموخت، کوشیده است تا در حل بعضی از مشکلات و مسائلی که در حین کار دشوار اما جذاب مستندسازی پیش می آید به فیلمسازان و به ویژه فیلمنامه نویسان کمک کند. روزنتال در دو فصل آغازین این کتاب به اختصار در مورد هدف و منظور مستندسازی سخن گفته است؛ در عین حال در ھمین بخش های کوتاه نیز آشکارا بیان کرده که مستندسازی را باید «نشانه ای از تعهد مستندساز به تغییر و اصلاح امور جهان» دانست. نویسنده کتاب از تغییرات گسترده سینمای مستند در دو دهه اخیر سخن می گوید و با ذکر این واقعیت که با وجود دگرگونی های ایجاد شده در موضوع، فرم و روش های ساخت فیلم های مستند، تاکنون کتاب های انگشت شماری برای توضیح و تشریح دیدگاه های مختلف، فرآیند تولید وکارگردانی فیلم های مستند چاپ و منتشر شده است، این نکته را یک خلاء آشکار در ادبیات سینمایی به حساب می آورد؛ شاید هم به همین دلیل بوده که انگیزه نگارش کتاب حاضر با عنوان نویسندگی، کارگردانی و تولید فیلم های مستند را پیدا کرده است. به عقیده روزنتال، بدترین نوع ورود به حیطه فیلم مستند این چنین است که فیلمسازی تازه کار، با ساده انگاری و بدون فکر و تأمل کافی درون موضوعی شیرجه بزند! به این معنا که ساعت ها تصویر خام بگیرد و تازه در این مرحله از خود بپرسد که این فیلم ها درباره چیست یا با این همه فیلم تصویربرداری شده چه باید کرد؟ روزنتال سعی کرده تا در مورد مشکلات روزمره ای که فیلمساز (مستندساز) با آن دست به گریبان است، از مفهوم اولیه تا فیلمنامه کامل شده، نمونه هایی را در کتاب بیان کند. او البته کار زیادی با ابزار و تجهیزات فنی ندارد؛ چرا که در این زمینه کتاب های متعددی موجود است و در بسیاری از مدارس و دانشکده های سینمایی نیز به اندازه کافی به آن می پردازند. نکته دیگری که در این کتاب آشکارا به چشم می خورد پرهیز از پرداختن به تاریخ سینمای مستند است؛ چرا که به اعتقاد نویسنده در زمینه تاریخ سینمای مستند نیز در کتاب های مختلف مطالب فراوانی نوشته شده است. یکی دیگر از دلایل روشن روزنتال برای دوری از بحث درباره تاریخ سینمای مستند آن است که به عقیده وی باید بنا را بر این گذاشت که هر دوست دار فیلم مستند از هنگام به دنیا آمدن «رابرت فلاهرتی» را می شناسد و می داند که «نانوک شمالی» نام فیلمی از اوست و فلاهرتی را با یک قهرمان کانادایی بیسبال اشتباه نمی گیرد! به نوعی می توان چنین ادعا کرد که کتاب حاضر چکیده همه حرف ها، سخنرانی ها و نوشته هایی است  که روزنتال در همایش های مختلف مربوط به سینما و مراکز دانشگاهی مرتبط با مسائل فیلم مستند و فیلمنامه نویسی مطرح کرده است. تدارک عمل، آغاز کار، نگارش پیش نویس فیلمنامه، تحقیق، شکل دادن به فیلم، شروع با طرح مقدماتی و تکمیل طرح مقدماتی ازجمله بخش های مختلف کتاب مستند؛ از ایده تا فیلمنامه هستند که خواندن آن به ویژه برای دانشجویان رشته سینما و کارگردانی فیلم مستند می تواند بسیار مفید و ثمربخش باشد. پیش نویس فیلمنامه باید ساده، روشن و موجز نوشته شود. رعایت ایجاز و فشردگی همیشه به آسانی میسر نیست، اما رسیدن به آن هدفی ارزشمندی است.

این کتاب در 7 بخش که عناوین آن به شرح ذیل است، تالیف شده است.

• بخش اول: تدارک عمل
• بخش دوم: آغاز کار
• بخش سوم: نگارش پیش نیس فیلم نامه
• بخش چهارم: تحقیق
• بخش پنجم: شکل دادن به فیلم
• بخش ششم: شروع با طرح مقدماتی
• بخش هفتم: تکمیل طرح مقدماتی